Uilenmaand oktober 2022

Oktober, herfstmaand. De bladeren beginnen te kleuren voor zover ze al niet afgevallen zijn. Ondanks de extreme droogte is er op de meeste plaatsen toch een overvloedige eikeloogst. Bij de beuken zag het er ook gunstig uit maar of er veel rijpe nootjes komen is nog de vraag. Voor de uilen niet ongunstig. Ze eten weliswaar geen eikels, maar wel muizen die dol zijn op eikels. Dus dat zorgt weer voor veel prooi.

Door Ben Nijeboer

Ook in oktober is er voor de Katoelenkiekers nog genoeg te doen. Zaag- en snoeiwerk, kasten schoonmaken, repareren en ophangen.

Steenuilen hebben een uitgebreide menukaart. Afhankelijk van het weer en het voedselaanbod voeren ze hun jongen soms met grote hoeveelheden regenwormen. Dat geeft naast kans op longworminfecties ook heel veel natte mest. Daardoor verandert de bodem van zo’n kast in een smerige, natte, in vaktermen ‘cloaca milieu’ bende.

Je kunt je voorstellen dat dit voor de uilskuikens in zo’n kast niet zo best is. Soms zijn ze te smerig om aan te pakken. Dus: troep eruit, droog en schoon strooisel erin. Ziet de bodem van een kast er nog schoon en droog uit, dan kan er met het schoonmaken best een jaar overgeslagen worden. Een hele schone kast is geen garantie voor een uilenbroedsel.                                  

Uilen maken zelf geen nest want ze broeden van nature in gaten, holtes, holle bomen en dergelijke. De bodemlaag van zo’n natuurlijke nestplek wordt gevormd door een dikke laag houtmolm, prooiresten en verweerde braakballen. Soms meer dan een kruiwagen vol, kwamen we achter.Zo’n laag wordt elk jaar dikker, terwijl de broedholte steeds kleiner wordt. Daardoor blijft er weinig ruimte over voor de uilen zelf.

Grote witte uil
We kregen een melding van iemand die vertelde dat er bij hem elk jaar zo’n grote witte uil op de zolder zat. In het verleden had daar iemand een kerkuilenkast opgehangen, maar daarna was er nooit meer iemand naar komen kijken. Natuurlijk waren we erg benieuwd. En inderdaad, een kast tot aan het vlieggat gevuld met braakbalresten en helemaal achterin met zowat hun kop tegen de deksel, 3 mooie grote kerkuiljongen. De boer vertelde dat er elk voorjaar, als de uilen er weer zijn er veel troep op de vloer ligt. Dat gooien ze zelf uit de kast, want de uilen krabben dan een nestkom in de resten braakbal. Vervolgens werken ze dat voor zover het gaat door het vlieggat naar buiten.

Uitzoeken
Wat doen we met al dat oude nestmateriaal? De gave braakballen verzamelen we voor prooionderzoek. Braakballen bestaan voor het merendeel uit botjes en schedels van muizen. Soms vind je ook overblijfselen van kikkers, vogels, zelfs van vissen of vleermuizen. Af en toe zit er een poot met een vogelring tussen. Ook is er eens een vleermuis knijpring in gevonden. Door al deze resten uit te zoeken en in kaart te brengen is er werk voor de Zoogdier Vereniging. Hier kunnen ze veel te weten komen over de verspreiding van onze kleine zoogdieren. De ‘grote bosmuis’  bijvoorbeeld, die vanaf de jaren 90 vanuit Duitsland oprukt naar het oosten van ons land en zich hier steeds meer verspreidt.

Terugmeldingen geringde broedvogels