Uilenmaand juni 2022

We zijn alweer op het hoogste punt van dit jaar, 21 juni was de langste dag. De zon heeft dan zijn noordelijkste punt bereikt: de Kreeftskeerkring. Hoogtij voor onze uilenwerkgroep want de steenuilen hebben inmiddels jongen!

door Ben Nijeboer

De eerste paartjes hebben in mei al jongen gekregen. Dat zijn vrijwel elk jaar dezelfde vogels. Hetzelfde geldt voor de laatste paartjes in juli. Maar de meeste jongen kruipen in juni uit het ei.

Voor de steenuilen zag het jaar 2022 er gunstig uit. Maar hoe verder in het broedseizoen we kwamen, hoe meer we die verwachting moesten bijstellen. In vergelijking met voorgaande jaren week het aantal broedpogingen niet erg af. Al gauw kwamen we erachter dat het aantal gelegde eieren per broedsel een stuk lager was. Het aantal nesten met meer dan 4 eieren waren op een hand te tellen. Ook het aantal niet uitgekomen eieren ligt hoger dan in andere jaren.

Naast de gebruikelijke predatie door steenmarters, eekhoorns en andere ongewenste bezoekers troffen we bij nestcontroles nog wel eens kasten aan met 3/4 eieren die bij de volgende controle leeg waren. Van eierschalen of zoiets was geen spoor te bekennen. Of de eieren waren koud en verlaten. Alles doet vermoeden dat er dit broedseizoen sprake is van voedselgebrek (lees: muizen).

Ook bij andere uilen zien we dit. Steenuilen hebben een erg gevarieerd menu met onder meer pissebedden, wormen, slakken, meikevers, vogels enzovoort. In veel kasten vinden we dan ook veel meikeverschilden. Maar als je een nest met 5 of 6 hongerige uilskuikens groot moet brengen en je weet dat een meikever 1 gram weegt en een veldmuis 20 gram kun je je voorstellen dat ze wat kalmer aandoen.

Vier jongen
Tweemaal werden we door kastbezitters gebeld met de mededeling dat ze op enkele meters van de kast een dode uil hadden gevonden. Het was niet duidelijk of ze gewond waren. Ze droegen wel ringen en volgens onze administratie ging het in beide gevallen om een vrouwtje en was de kans groot dat er hele kleine jongen in de kast konden zitten. Dus snel erheen en inderdaad, in beide kasten zaten pas uitgekomen jongen. In de ene kast één jong en in de andere kast vier jongen. Maar wat te doen?

Een nieuw thuis
De weduwmannetjes brengen meestal nog wel prooi naar de kast, maar het in hele kleine stukjes verdelen van de prooi is de taak van het vrouwtje. De net uitgekomen jongen reageerden nog wel. Veel langer dan een dag houden ze het zonder voedsel doorgaans niet uit. Wat te doen? Want het was al laat.  Zoeken naar een pleegouder gezin met vergelijkbaar grote jongen? Voor het nest met één jong hadden we al snel een kast waar die ondergebracht kon worden. Maar een nestje van vier?

Even verderop hangt een kast met vier op dat moment ook hele kleine jongen. Ondertussen begon het al aardig schemerig te worden. Het verplaatsen van vier jongen naar een nest van eventuele pleegouders met al vier jongen is toch wel een grote stap. Uiteindelijk hebben we dit toch maar gedaan, ook al omdat we wisten dat de kastbezitters zeer met de uilen zijn begaan. Dankzij het bijvoeren met meikevers, wormen en eendagskuikens door kastbezitters zijn er zeven jonge steenuiltjes voorspoedig uitgevlogen. Eén van de acht jongen was de tweede dag al overleden.

Ringen
Juni is ook de maand waarin de meeste jonge steenuilen geringd worden. In veel gevallen treffen we in de nestkast dan ook nog een oude vogel aan. Die controleren we dan op eventueel ringnummer om zo te weten te komen waar zo’n vogel vandaan komt.

.