Uilenmaand januari 2022

Hartje winter. De akonieten, boerenkrokus bloeien in onze tuin al volop. Ook de eerste sneeuwklokjes zijn er al. Maar niet alleen deze vroege bloeiers maken hun opwachting, ook de rest van de natuur laat zich niet onbetuigd.

door Ben Nijeboer

De muggen dansen in de laatste zonnestralen, hier en daar is er zelfs al een lieveheersbeestje. Volgens de berichten hebben de bosuilen ook al last van voorjaarskriebels. In het westen van ons land zouden zelfs al bosuilen met jongen zijn. Dat is heel goed mogelijk, langs de kust zijn ze altijd wat vroeger. We zeggen altijd: ‘Dat zijn echte mussenuilen’. Het grootste deel van hun prooien om deze tijd van het jaar bestaan uit vogels, voornamelijk uit mussen. Die van ons doen het wat rustiger aan en houden rekening met het gezegde ‘Als de dagen gaan lengen begint de winter te strengen!’

Voor de zekerheid toch de ringboeken er maar eens op nageslagen. De vroegste kuikens van de bosuil die we geringd hebben was op 4 april 2017. Dus we hebben nog wel even de tijd voor de eerste controle.

Bijgeloof

Deze maand hebben we nog een paar kasten opgehangen en enkele kasten vervangen. Wat ons elke keer weer opvalt, is dat de mensen waarmee we dan in contact komen erg enthousiast reageren en de tijd nemen. Dat was vroeger wel anders. Na een dag hard werken ging men met de kippen op stok. Uilen en vleermuizen zijn vooral in de schemering actief en men vond dat gefladder in het half donker (de oelenvloch) maar griezelig. Op veel plaatsen werden ze zelfs vervolgd, gedood en met uitgespreide vleugels aan de gevel van de schuur getimmerd om onheil af te wenden.

Het bijgeloof was wijd en zijd verspreid, zelfs in Rijssen. Het was maar moeilijk uit te roeien. Als er iemand in de buurt was overleden werd er ’s nachts tot de begrafenis door de noabers en de noodnoabers bij overledenen gewaakt. De nodige koffie en later de kleine glaasjes was dan vaak de basis voor veel sterke verhalen. Bij het wisselen van de wacht, op weg naar huis in het donker, hoorde men dan vaak de uilen roepen. ‘Heur de oelen eens angoan, der geet er binnenkort nog een dood.’

Nog niet zolang geleden zei een oude vrouw tegen mij: ‘De oelen gingen vannacht weer zo te keer, door hou ik niet van. Ze zeggen dan wel dat het onzin is, maar toen mien va stierf gingen ze ‘t ook zo an, en een steugien later bie mien eum, was ‘t al net zo. Dat kan toch geen toeval wen.’ Gelukkig denken we hier nu anders over en proberen we door het aanbieden van nestgelegenheid de uilen in ons werkgebied te behouden.

Terugmeldingen

Ook deze maand zijn er weer een aantal terugmeldingen van 4 geringde steenuilen, van 1 kerkuil en 1 torenvalk. De meeste van de onderstaande terugmeldingen zijn van uilen die we bij het schoonmaken in de kasten aantroffen.